Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής & Υπερκινητικότητας(Δ.Ε.Π.Υ)

29 / 09 / 2016 Ευαγγελία Ευσταθιάδου
Image

Παιδιά που τρέχουν πάνω κάτω σαν κουρδισμένα, παιδιά που είναι διαρκώς απρόσεχτα, άλλα που χάνουν συνεχώς τα πράγματα τους και δεν θυμούνται ποτέ τι πρέπει να κάνουν. Χαριτωμένα παιδικά χαρακτηριστικά ή Δ.Ε.Π.Υ;

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής & Υπερκινητικότητας(Δ.Ε.Π.Υ) είναι ένας όρος που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει αρκετά γνωστός και πλέον αρκετοί γονείς είναι ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι.

 

Το Δ.Ε.Π.Υ είναι μια κλινική διάγνωση που αφορά τις αποδιοργανωτικές συμπεριφορές του παιδιού που σχετίζονται με την γενικότερη εξέλιξή του. Η εμφάνιση της συμπτωματολογίας γίνεται στα 3-5 χρόνια της ζωής του παιδιού και η σωστή διάγνωση προϋποθέτει παρουσία των συμπτωμάτων για πάνω από έξι μήνες, εμφάνιση τους σε διαφορετικά κοινωνικά πλαίσια, εξελικτική απόκλιση και πρόκληση σημαντικής λειτουργικής διαταραχής.

 

Τα πρωτογενή συμπτώματα της διαταραχής 

 

  1. Διάσπαση προσοχής

  2. Υπερκινητικότητα

  3. Παρορμητικότητα στης κινήσεις

 

Τα δευτερογενή συμπτώματα της διαταραχής

 

  1. Προβλήματα συμπεριφοράς

  2. Σχολική αποτυχία

  3. Μαθησιακές δυσκολίες

 

Η διάγνωση δεν εξαντλείται στον εντοπισμό της διαταραχής αλλά και στην εύρεση του τύπου της. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία υπάρχουν τρεις τύποι Δ.Ε.Π.Υ: ο υπερισχύων τύπος διάσπασης προσοχής όπου το μόνο χαρακτηριστικό της είναι η διάσπαση, ο υπερισχύων τύπος υπερκινητικότητας όπου παρατηρείται έντονη παρορμητικότητα και υπερκινητικότητα και ο μεικτός τύπος που παρουσιάζει διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα.  

 

Τα παιδιά με δυσκολίες στη συγκέντρωση δυσκολεύονται να δώσουν προσοχή στις λεπτομέρειες, κάνουν απρόσεχτα λάθη, δυσκολεύονται να ακολουθήσουν οδηγίες, δείχνουν ότι δεν ακούν όταν τους μιλάτε, αδυνατούν  να συγκεντρωθούν για ώρα σε μια δραστηριότητα,  χάνουν συχνά τα πράγματα τους και έχουν προβλήματα με την οργάνωση όχι μόνο του χώρου αλλά και του χρόνου τους.

 

Τα παιδιά με υπερκινητική συμπεριφορά και παρορμητικότητα ασχολούνται διαρκώς με τα χέρια και τα πόδια τους, στριφογυρίζουν στην καρέκλα, τρέχουν και σκαρφαλώνουν ακόμα και μέσα στο σπίτι,  δυσκολεύονται να κάτσουν ήσυχα ή έστω καθιστά για πολύ ώρα, μιλούν πολύ και γρήγορα, διακόπτουν και ενοχλούν τους άλλους.

 

Τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται σχετικά νωρίς και μέχρι να φτάσει η ώρα του σχολείου αρκετοί γονείς τα έχουν εντοπίσει, ακόμα και αν δεν γνωρίζουν τι είναι η Δ.Ε.Π.Υ. Σίγουρο είναι ότι η Δ.Ε.Π.Υ θα θεωρηθεί πρόβλημα όταν το παιδί βρεθεί στο σχολείο όπου απαιτείται τήρηση κανόνων και υψηλός αυτοέλεγχος.

 

Είναι κατανοητό ότι οι γονείς δεν αποδέχονται εύκολα ότι τα παιδιά τους έχουν κάποια απόκλιση από το μέσο όρο, αλλά πρέπει να γίνει σαφές ότι η αποδοχή είναι το πρώτο βήμα. Μην ξεχνάτε ότι το παιδί εξαιτίας της παρορμητικής συμπεριφοράς του μπορεί να μην είναι αγαπητό από τα άλλα παιδιά και έτσι μπορεί να έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και να επιδιώκει την απομόνωση.

 

depi

 

Πως γίνεται η διάγνωση της Δ.Ε.Π.Υ;

 

Η διαγνωστική διαδικασία προϋποθέτει την συμβολή των δασκάλων, των γονιών αλλά και του ευρύτερου οικογενειακού ή φιλικού περιβάλλοντος αφού η παρατήρηση του παιδιού σε διαφορετικά πλαίσια μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες για την συμπεριφορά του αλλά και τις αφορμές που προκαλούν την επιδείνωση των συμπτωμάτων.

 

Δεν υπάρχει ειδικό τεστ διάγνωσης αλλά συνήθως χρησιμοποιούνται “Δοκιμασίες Συνεχούς Απόδοσης” που ελέγχουν το χρονικό διάστημα που το παιδί μπορεί να παραμείνει συγκεντρωμένο.

 

Επίσης, απαιτείται ιατρική εξέταση ώστε να αποκλειστούν σοβαρά νοήματα ή τραύματα, εγκεφαλικές βλάβες ή οφθαλμολογικά και ωτορυνολαρρυγικά προβλήματα αλλά και αγχώδεις ή καταθλιπτικές διαταραχές, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές ή νοητική υστέρηση.  

 

Όταν γίνει η διάγνωση απαιτείται συνδυασμός ιατρικών, ψυχολογικών και εκπαιδευτικών παρεμβάσεων που διαμορφώνονται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού.  Η αντιμετώπιση αφορά εκπαίδευση των γονιών, προγράμματα παρέμβασης στην συμπεριφορά του παιδιού, καταρτισμό κατάλληλου εκπαιδευτικού προγράμματος και ίσως φαρμακευτική αγωγή που δεν θεραπεύει αλλά βελτιώνει τα συμπτώματα για όσο χρόνο διαρκεί η δράση του φαρμάκου.

 

 Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

 

  1. Κατανόηση! Η κατανόηση είναι λέξη-κλειδί για κάθετί που αφορά Δ.Ε.Π.Υ. Είναι πολύ εύκολο να δημιουργηθεί μια δύσκολη κατάσταση μέσα στο σπίτι εξαιτίας της συμπεριφοράς του παιδιού οπότε οι γονείς πρέπει να οριοθετήσουν τις αποδέκτες συμπεριφορές και τις συνέπειες από την καταστρατήγηση τους. Σε κάθε περίπτωση, η οριοθέτηση πρέπει να είναι σύμφωνη με τις ικανότητες και της ανάγκες του παιδιού, ενώ η πίεση για συμμόρφωση και η τιμωρία δεν έχουν θετικά αποτελέσματα.

  2. Ανταμοιβή! Μην περιμένετε το παιδί να αλλάξει ριζικά πριν το επιβραβεύσετε. Δείξτε αφειδώς την αποδοχή σας προς το πρόσωπο του και την χαρά σας για κάθε μικρή του επιτυχία. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να μεταμορφωθείτε σε γονιό- μαζορέτα που επευφημεί το καθετί, αλλά σε έναν γονιό που δείχνει τοι εκτιμά την προσπάθεια και ενδιαφέρεται για την καλή ποιότητα ζωής του παιδιού του.

  3. Οργανωθείτε! Τα παιδιά με Δ.Ε.Π.Υ συχνά δυσκολεύονται με τις επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες και αυτό σημαίνει ότι μπορεί να ξεχνάνε κάθε πρωί τι πρέπει να κάνουν για να ετοιμαστούν για το σχολείο. Οι γονείς πρέπει να θυμίζουν κάθε φορά την ρουτίνα, χωρίς όμως να θυμώνουν ή δυσανασχετούν. Επίσης, δεν πρέπει να δίνουν περίπλοκες εντολές όπως “πήγαινε στη κουζίνα, άνοιξε το μεγάλο ντουλάπι και κατεβαστέ τα δημητριακά” γιατί το παιδί θα νιώσει σύγχυση και πιθανόν δεν θα μπορέσει να εκτελέσει όλα τα βήματα. Μια καλή ιδέα είναι οι καρτέλες με εντολές σε μορφή εικόνων που δείχνουν βήμα βήμα τις καθημερινές ρουτίνες.  Οι καρτέλες ρουτίνας μπορεί να αφορούν την προσωπική υγιεινή, την πρωινή ετοιμασία για το σχολείο, το διάβασμα ή ακόμα και το στρώσιμο του τραπεζιού.

  4. Κοινωνικοποιηθείτε! Τα παιδιά με υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα αντιμετωπίζουν προβλήματα στον τομέα της κοινωνικοποίησης οπότε οι γονείς πρέπει να λειτουργησουν ως πρότυπα. Οι γονείς που δημιουργούν πλαίσια κοινωνικοποίησης και διδάσκουν την σημασία των κανόνων, μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά τα παιδιά τους ως προς το κομμάτι των κοινωνικών σχέσεων. Η ένταξη σε μια παρέα συνομηλίκων είναι δύσκολη για τα παιδιά με Δ.Ε.Π.Υ οπότε πρέπει να ξεκινήσουν με συναναστροφές με μικρό αριθμό παιδιών που σιγά σιγά μεγαλώνει.

  5. Αποδεχτείτε το! Όσο πιο νωρίς διαγνωστεί η Δ.Ε.Π.Υ τόσο πιο εύκολη θα είναι η διαχείριση της και λιγότερα τα αισθήματα απογοήτευσης και ματαίωσης για γονείς και παιδιά. Ενημερώστε τους δασκάλους, επικοινωνήστε με ειδικούς, και εφαρμόστε στο σπίτι της τεχνικές που ακολουθούνται στην θεραπεία.

  6. Κάντε αλλαγές! Ένα από τα βασικά προβλήματα του παιδιού με Δ.Ε.Π.Υ αφορά το σχολείο. Συχνά, οι μαθητές με Δ.Ε.Π.ΤΥ έχουν αντιμετωπίσει απόρριψη και σχολική αποτυχία και έτσι εκφράζουν άρνηση προς το σχολείο και το διάβασμα.  Στο σπίτι μπορείτε να οργανώσετε έναν ήρεμο χώρο διαβάσματος μακριά από παράθυρα, πόρτες και άλλες πηγές ερεθισμάτων που μπορούν να τραβήξουν την προσοχή του παιδιού. Επίσης, οργανώστε το μάθημα του παιδιού σε στάδια που δεν έχουν σύνθετες οδηγίες, ώστε να υλοποιεί κάθε βήμα σιγά σιγά. Τέλος, δημιουργήστε σχεδιαγράμματα και αφήστε χρόνο για μικρά διαλείμματα όπου τα παιδιά μπορούν να σηκωθούν από το γραφείο και να κινηθούν.

 

Η Δ.Ε.Π.Υ είναι μια διαταραχή που αντιμετωπίζεται και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί στίγμα. Κάθε παιδί με Δ.Ε.Π.Υ μπορεί να έχει μια λειτουργική ενήλική ζωή αρκεί να ξεκινήσει εύστοχα και έγκαιρα η αντιμετώπιση των δυσκολιών ώστε να ενταχθεί ομαλά στο κοινωνικό σύνολο.

 

Υλικό για διάβασμα

Ευαγγελία Ευσταθιάδου

Η Εύα ζει στην Θεσσαλονίκη, είναι απόφοιτη α) του τμήματος Φιλολογίας ΑΠΘ, β) του Παιδαγωγικού Δημοτικής Εκπαίδευσης ΑΠΘ και κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων γύρω από την εκπαίδευση. Όταν δεν βρίσκεται σε κάποια σχολική αίθουσα, γράφει στο Μελετώντας, χειρίζεται την σελίδα του στο facebook και βλέπει πολλές ταινίες. Θα ήθελε να ταξιδέψει σε κάθε γωνιά του πλανήτη και να διαβάσει όλα τα λογοτεχνικά βιβλία που έχουν τυπωθεί ποτέ.

Τα 12 "κλειδιά" του άριστα στην Έκθεση!

29 / 05 / 2017

Η Έκθεση διδάσκεται από το δημοτικό και παρόλα αυτά, ένα μεγάλο ποσοστό υποψηφίων γράφει στις Πανελλήνιες κάτω από την βάση. Τι μπορούμε να κάνουμε για να το αποφύγουμε αυτό;

Πως να γράψω σωστά μια πηγή στην ιστορία;

22 / 05 / 2017

Από Δ΄Δημοτικού, μέχρι Γ΄Λυκείου τα παιδιά διαβάζουν βιβλία ιστορίας γεμάτα πηγές. Γιατί όμως όταν καλούνται να αναλύσουν πηγή, αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία;

10 τρόποι για πειθαρχία στην τάξη. Εσείς τους ξέρατε;

16 / 08 / 2016

Παίρνουμε επτά 45λεπτα μαθήματα, 20+ μαθητές, μια μικρή σχολική τάξη & έναν δάσκαλο ή μια δασκάλα. Ανακινούμε καλά και ελπίζουμε η σχολική μέρα να προχωρήσει χωρίς μεγάλες δυσκολίες. Όνειρο θερινής νυκτός ή εφικτός στόχος;

Τα 8 "βήματα" προς το άριστα στα Αρχαία!

03 / 06 / 2017

Το καλοκαιράκι ξεκίνησε, οι Πανελλήνιες είναι μια ανάσα μακρυά και οι υποψήφιοι των Πανελληνίων ετοιμάζονται για την εξέταση των αρχαίων. Πώς μπορούμε να τους βοηθήσουμε;

Πώς να προετοιμαστώ για τις Πανελλήνιες;

11 / 04 / 2017

Το πιο σταθερό παράπονο των υποψηφίων για πανελλήνιες είναι ότι δε ξέρουν πώς να διαβάσουν. Συχνά, η Γ΄ Λυκείου είναι η πρώτη επαφή των περισσοτέρων με το απαιτητικό διάβασμα και νιώθουν να πνίγονται. Άραγε, πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;

Αναδυόμενος γραμματισμός: πώς μαθαίνουμε ανάγνωση και γραφή;

26 / 03 / 2017

Εσείς ξέρατε ότι η εκμάθηση της γραφής και της ανάγνωσης ξεκινά πολύ πριν την Α’ δημοτικού με βιωματικό τρόπο;

Βρείτε μας στα Social!

Τελευταία Άρθρα

ΔιδακτικήΤις πταίει με το μάθημα της Έκθεσης;

Μπήκε ο Γενάρης και μαζί με τα πρώτα χιόνια, ξεκίνησε η δεύτερη φάση της εντατικής προετοιμασίας των υποψηφίων για τις Πανελλαδικές. Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά για τον θεσμό των εξετάσεων, αλλά σήμερα θα ασχοληθούμε με το αγαπημένο μάθημα της Έκθεσης.

21 / 01 / 2024

Γονείς και παιδίΠρώτη φορά στο Δημοτικό. Και τώρα τι;

Η Α’ Δημοτικού είναι μια ενδιαφέρουσα και πολύ σημαντική χρονιά για τους μικρούς μαθητές, αφού θέτει τις βάσεις για την σχολική πορεία τους. Άραγε, πως θα μπορούσε να γίνει ευκολότερη;

08 / 10 / 2020

ΠαιδαγωγικήΣκέψεις με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αναλφαβητισμού

Η 8η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε ως η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού το 1965  με πρωτοβουλία της UNESCO, κατά τη διάρκειας της Συνόδου της Τεχεράνης. Από το 1966, γιορτάζεται κάθε χρόνο την ημερομηνία αυτή.

16 / 09 / 2020

ΠαιδαγωγικήΤι θα έλεγαν για την πανδημία ο Αριστοτέλης, ο Πλάτωνας και άλλοι 9 φιλόσοφοι;

Το έτος 2020 θα ήταν η χρονιά μας, ή έτσι τουλάχιστον νομίζαμε αρκετοί από εμάς.

23 / 08 / 2020

ΠαιδαγωγικήΤι σημαίνει η "αποτυχία" στις πανελλαδικές εξετάσεις;

Με την έκδοση των αποτελεσμάτων, οι υποψήφιοι κληρονομούν μια "ταμπέλα". Πολλοί πέτυχαν, κάποιοι είναι οι πρώτοι των πρώτων και κάμποσοι θεωρούνται πως απέτυχαν. Άραγε πόση σχέση έχουν οι έννοιες της αποτυχίας και της επιτυχίας με τους βαθμούς;

20 / 07 / 2020