Πως μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου με τις Πανελλήνιες;

Μπήκε Μάρτης, σιγά σιγά ο καιρός ανοίγει, τα πουλάκια κελαηδούν και οι Πανελλήνιες κοντοζυγώνουν. Είμαστε σχεδόν δυο μήνες μακριά και αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι καθηγητές έχουν ολοκληρώσει την ύλη και έχουν ξεκινήσει εντατικές επαναλήψεις. Φυσικά, το άγχος των υποψηφίων είναι στα ύψη μιας και  ενώ ξαναδιαβάσουν τα διαβασμένα, νιώθουν ότι δεν θυμούνται τίποτα.

Από την άλλη καθηγητές, γονείς και φίλοι προσπαθούν να βοηθήσουν όπως μπορούν αλλά συχνά καταλήγουν να προσθέτουν άγχος, παρά να το αφαιρούν. Άραγε, μπορούμε να κάνουμε κάτι για να βοηθήσουμε τους νεαρούς υποψηφίους;

Διαχείριση άγχους

Οι Πανελλήνιες είναι ένα θέμα που απασχολεί τους μαθητές από πολύ νωρίς, ανεξαρτήτως επιδόσεων και στόχων. Η κοινωνία έχει δώσει μεγάλη σημασία στις εξετάσεις αυτές και τα παιδιά τις αντιμετωπίζουν με δέος. Στην πραγματικότητα, είναι ευκολότερες από την φήμη που τις ακολουθεί, αλλά οι υψηλές προσδοκίες γιγαντώνουν το άγχος.

Έτσι, οι μαθητές αντιλαμβάνονται τις εξετάσεις ως ένα απειλητικό γεγονός και βιώνουν έντονο άγχος που επιβαρύνει την προσοχή και την μνήμη. Είναι σημαντικό οι μαθητές να έχουν ένα καλό πλαίσιο στήριξης, ώστε να αποφευχθούν τα συμπτώματα του άγχους όπως κεφαλαλγία, στομαχικές διαταραχές, ναυτία, διάρροια, υπερβολική εφίδρωση, δύσπνοια, ζάλη ή λιποθυμία, ταχυκαρδία και ξηροστομία. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ο μαθητής μπορεί να βιώσει κρίσεις πανικού, ενώ από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι το κενό στο μυαλό που συνοδεύεται από τάσεις αποφυγής και σύγχυση Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι φορές που οι μαθητές βιώνουν έντονα αισθήματα ματαίωσης, απόγνωσης και θυμού.

Οι γονείς και οι δάσκαλοι μπορούν να σταθούν πολύτιμοι αρωγοί στην μάχη με το άγχος. Τα παιδιά γνωρίζουν ότι πρέπει να διαβάσουν, οπότε η διαρκή υπενθύμιση των υποχρεώσεων μπορεί να δράσει μόνο αρνητικά. Οι ενήλικες καλό είναι να προτρέπουν τα παιδιά στην αποφόρτιση και την ξεκούραση.

 Μερικές προτάσεις που μπορούν να κάνουν είναι:

• Καλός ύπνος σε λογικές ώρες.
• Διαλείμματα ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
• Τεχνικές χαλάρωσης. Μερικές ιδέες: βαθιές αναπνοές, ξάπλωμα με κλειστά μάτια, ακρόαση χαμηλής μουσικής με χαμηλό φωτισμό.
• Ήπια σωματική άσκηση. Αυτή θα μπορούσε να είναι κάτι απλό οπως περπάτημα ή τρέξιμο ακόμα και για λίγη ώρα.
• Υιοθέτηση πλάνου διαβάσματος Πόση ύλη πρέπει να βγει σήμερα; Είναι λογική η ποσότητα της; Αν δεν προλάβω, πότε θα την αναπληρώσω; Χωρίς διαρκή πίεση όμως
• Αποφυγή βιωματικών ιστοριών από άλλους. Άλλος θα θυμιθει πόσο διάβαζε και δεν τα κατάφερε, άλλος θα πει ότι διάβασε δέκα λεπτά πριν και πέρασε πανεπιστήμιο, ένας τρίτος θα πει ότι διάβαζε μισή άρα κάθε μέρα και πέρασε ιατρική ενώ ένας τελευταίος θα θυμηθεί τις μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των αναβαθμολογητών Ακόμα και αλήθεια να είναι όλα αυτά, ο κάθε μαθητής είναι διαφορετικός και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Οπότε, γιατί να συγκρινόμαστε με τους άλλους;
• Έξοδοι με αγαπημένα πρόσωπα. Κανείς δεν είπε ότι τα ολονύχτια πάρτι ωφελούν το διάβασμα, αλλά μια ευχάριστη κοινωνική δραστηριότητα φορτίζει τις μπαταρίες.
• Επικοινωνία με τους καθηγητές. Στις πανελλήνιες υπάρχουν συγκεκριμένες ασκήσεις που επαναλαμβάνονται και κεφάλαια που πέφτουν οπωσδήποτε Φυσικά, δεν υπάρχουν sos αλλά ένας ενημερωμένος καθηγητής μπορεί να σου πει πως πρέπει να δομήσεις το διάβασμα σου.
• Απομάκρυνση των αρνητικών σκέψεων. Ακόμα και τις πιο δύσκολες μέρες, όταν θέλουμε να τσιρίξουμε “όλα θα πάνε χάλια και θα αποτύχω οικτρά”, καλό είναι να λέμε “πιστεύω σε μένα/έχω προετοιμαστεί σωστά/όλα θα πάνε καλά”. Ας ενισχύσουμε μόνοι μας τον εαυτό μας, ακόμα και αν δεν το κάνει κανείς άλλος για εμάς.
• Υιοθέτηση θετικής στάσης και οπτικοποίησης της επιτυχίας. Αντί να σκέφτονται τρομακτικά σενάρια αποτυχίας ας φανταστούν ένα όμορφο μέλλον επιτυχίας.

Όπως και να χει, οι γονείς πρέπει να καταλάβουν ότι επηρεάζουν πολύ τα παιδιά τους οπότε αν είναι πιεστικοί δεν τα κινητοποιούν, αλλά τα τρομάζουν. Είναι σημαντικό να αντιληφθούν ότι τα παιδιά δεν είναι προέκταση των γονιών τους, ούτε είναι υποχρεωμένα να υλοποιήσουν τα χαμένα όνειρα τους. Τα παιδιά είναι ανεξάρτητες οντότητες, με δικά τους όνειρα οπότε το μόνο που χρειάζονται είναι καθοδήγηση και πρόσβαση σε πληροφορίες, όχι όμως χειραγώγηση.

Οι γονείς που βοηθούν είναι αυτοί που:

• Προετοιμάζουν το παιδί για κάθε ενδεχόμενο και το κάνουν να αντιληφθεί ότι η αποτυχία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής. Όταν έρχεται η αποτυχία δεν είναι ανάγκη να μαραζώσουμε αλλά να αναζητήσουμε εναλλακτικές, τις οποίες καλό είναι το παιδί να γνωρίζει από νωρίς.
• Εξασφαλίζουν ένα ήρεμο περιβάλλον, χωρίς φασαρία και συγκρούσεις ώστε το παιδί να μελετά απερίσπαστο.
• Διαθέτουν αρκετά αποθέματα υπομονής ώστε να αντιμετωπίζουν τον έντονο εκνευρισμό των παιδιών τους, χωρίς να καταλήγουν σε καυγάδες.
• Δεν κάνουν προβλέψεις για το μέλλον, είτε υπερβολικά ευχάριστες είτε δυσάρεστες γιατί προσθέτουν άγχος στο παιδί που παλεύει με τις προσδοκίες των γονιών του.
• Εξασφαλίζουν ότι το παιδί τρώει και κοιμάται σωστά.
• Διατηρούν την ψυχραιμία τους. Δεν χρειάζεται να νταντεύουμε τα παιδιά σαν να είναι άρρωστα ούτε να μιλάμε διαρκώς για τις εξετάσεις. Όσο για την φράση “δίνουμε πανελλήνιες/ διαβάζουμε”, πρέπει να απαγορευτεί δια ροπάλου από τους γονείς.
• Στηρίζουν την προσπάθεια του παιδιού Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι αν διατηρήσουν χαλαρή στάση λέγοντας ότι δεν χάθηκε ο κόσμος αν δεν περάσει, καθησυχάζουν τα παιδιά τους. Στην πραγματικότητα ισχύει το αντίθετο, αφού το παιδί θέλει να νιώθει πως οι στόχοι του έχουν αξία και η κούραση του γίνεται αντιληπτή. Καλύτερη είναι η θετική ενίσχυση με φράσεις όπως “θα τα πας μια χαρά αφού έκανες τόσο συστηματική προετοιμασία”, “πιστεύω σε σένα αφού πάντα είχες καλούς βαθμούς/έκανες τόση πρόοδο/οργανώθηκε τόσο πολύ”. 

Πως μπορούμε να βοηθήσουμε την περίοδο των εξετάσεων;

Οι γονείς περνούν μεγάλη αγωνία, αλλά ανήμερα των εξετάσεων πρέπει να είναι ψύχραιμοι και να μην προσθέσουν άγχος στα ήδη εξουθενωμένα παιδιά τους. Μερικές προτάσεις που μπορούν να κάνουν:

• Δεν ξενυχτάμε κάνοντας επανάληψη, ούτε ξυπνάμε αξημέρωτα.
• Οργανώνουμε αποβραδίς τα ρούχα, τα στυλό, την ταυτότητα για να μην τα ψάχνουμε λίγο πριν φύγουμε.
• Τρώμε ένα καλό, δυναμωτικό πρωινό. Ακόμα και αν δεν συνηθίζουν το πρωινό, ένας χυμός ή λίγοι ξηροί καρποί θα βοηθήσουν τους μαθητές να ξυπνήσουν πιο εύκολα.
• Αποφεύγουμε τους πολύ αγχωμένος ανθρώπους και συζητήσεις για τα sos. Όλα αυτά προσθέτουν άγχος και κάνουν τα παιδιά να νιώθουν ότι δεν θυμούνται τίποτα.
• Όταν έρθει το γραπτό, διαβάζουμε γρήγορα τα θέματα, υπογραμμίζουμε τις λέξεις κλειδιά, υπολογίζουμε πόσο χρόνο θα μας πάρει η κάθε ερώτηση Επιλέγουμε την ερώτηση με την οποία θα ξεκινήσουμε και αφού την διαβάσουμε πολύ προσεκτικά, 2-3 φορές, ξεκινούμε να γράφουμε. Καλό είναι να αξιοποιήσουμε το πρόχειρο, προσέχοντας βέβαια να αφήσουμε αρκετό χρόνο για την μεταφορά των απαντήσεων στο καθαρό.

Σε κάθε περίπτωση, οι πανελλήνιες δεν είναι ο μπαμπούλας και μια αποτυχία δεν είναι το τέλος του κόσμου. Υπάρχει πάντα η δυνατότητα της επανεξέτασης την επόμενη χρονιά, ενώ δεν είναι λίγες οι επιλογές για σπουδές εκτός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης Το βασικό είναι τα παιδιά να νιώθουν την αποδοχή, την αγάπη και την στήριξης των γονιών ώστε να εξετάσουν ψύχραιμα τις επιλογές τους και να σχεδιάσουν το επόμενο βήμα τους.