Πρώτη φορά στο Δημοτικό. Και τώρα τι;

Η μετάβαση στο δημοτικό είναι μια πρόκληση για μαθητές και γονείς. Φυσικά, υπάρχουν παιδιά που ανυπομονούν να πάνε στο σχολείο για “μεγάλα” παιδιά αλλά υπάρχουν και κάμποσα που δυσκολεύονται. Στο σημερινό άρθρο δεν θα ασχοληθούμε με κάθε πιθανή κατηγορία μαθητών αλλα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε μερικά βασικά ερωτήματα που απασχολούν τους γονείς με παιδιά Α΄Δημοτικού. 

Οδηγίες προς ναυτιλομένους

Η Α’ Δημοτικού είναι η μόνη τάξη που ζητάμε από τους γονείς συνεργασία γιατί τα παιδιά δεν μπορούν ακόμα να διαβάσουν τις εκφωνήσεις ή να οργανώσουν την μελέτη τους. Πρωταρχικός στόχος είναι η κατάκτηση της ανάγνωσης και της γραφής αλλά είναι ουσιώδες να δημιουργήσουμε παιδιά που ξέρουν -και θέλουν- να μελετούν μεθοδικά. Είναι δεδομένο πως η καλή αρχή στην Α΄ δημοτικου, μειώνει σημαντικά τις δυσκολίες σε επόμενα χρόνια, οπότε καλό είναι να θυμόμαστε τα παρακάτω:

1. Δεν “διαβάζουμε” μαζί, δεν λέμε έτοιμες απαντήσεις. Διαβάζουμε τις εκφωνήσεις, κρατάμε βιβλίο για επανάληψη, απαντάμε σε απορίες, δίνουμε θάρρος, οριοθετούμε το πρόγραμμα, εξασφαλίζουμε καλές συνθήκες μελέτης αλλά δεν λύνουμε τις ασκήσεις. Η δουλειά του σχολείου πρέπει να γίνεται από το παιδί.

2. Λειτουργούμε ως γονείς- εμψυχωτές. Υπενθυμίζουμε υποχρεώσεις και διδάσκουμε ρουτίνες: πως φτιάχνω τσάντα, τι ρούχα θα φορέσω, πως  ελέγχω αν πήρα όσα χρειάζομαι. Διδάσκουμε υπευθυνότητα και αυτονομία, ώστε να φέρονται έτσι και στη τάξη.

3. Διαβάζουμε συνεχόμενα. Είναι βοηθητικό το συνεχόμενο διάβασμα με μικρά διαλείμματα, ώστε να μην χάνεται όλη η μέρα αλλά δεν είναι απαραίτητο να διαβάζουν μόνο μεσημέρι. Κάποια παιδιά λειτουργούν καλύτερα αν κοιμηθούν ή να παίξουν πριν ξεκινήσει η μελέτη. Το σημαντικό είναι να υπάρχει μια “ρουτίνα” μελέτης. Ρωτήστε το παιδί ποια ώρα επιθυμεί ώστε να μπορείτε να του θυμίζετε πως ηταν δική του επιλογή. Επίσης, η συνεχόμενη ενασχόληση με την μελέτη βοηθά το παιδί να συνηθίσει την παραμονή στο θρανίο. Τα παιδιά της πρώτης, συνηθισμένα από το νηπιαγωγείο, θέλουν διαρκώς να κινούνται, να βγαίνουν έξω από την αίθουσα για νερό ή τουαλέτα και κουράζονται εύκολα από την συνεχόμενη ενασχόληση με μαθήματα.

4. Εφαρμόζουμε λογικές συνέπειες. Δεν του απαγορεύουμε να πάει βόλτα επειδή δεν διάβασε, αλλα εξηγούμε από την αρχή τις υποχρεώσεις της ημέρας και ανα τακτά διαστήματα εξηγούμε ότι σε μια ώρα θα πρέπει να φύγουμε για το πάρτι/τα αγγλικά/το μπάσκετ οπότε πρέπει να βιαστεί. Αν αφήσει εκκρεμότητα, είτε την κάνει μετά (με λογική συνέπεια να κουραστεί) ή έρχεται άγραφο στο σχολειο (με λογική συνέπεια να στεναχωρηθεί/ντραπεί). Για τους άτακτους, δεν αρκεί μόνο το μάλωμα ή η νουθεσία, αλλά η οριοθέτηση. Τι δεν πρέπει να κάνω, γιατί δεν το κάνω, πως ζητάω εναλλακτική.

5. Διάβασμα σε σταθερό μέρος με ησυχία. Καλό είναι να μην υπάρχει υπολογιστής, τηλεόραση ή ανοιχτό παράθυρο στον χώρο και να μην μπαινοβγαίνουν άτομα. Αν μπορεί να δημιουργηθεί ένα μικρό γραφείο, είναι ιδανικό, γιατί το παιδί μαθαίνει πως σε αυτό το χώρο μελετά και συγκεντρώνεται. Φροντίζουμε να κάθεται σε σωστή καρέκλα και να έχει λάμπα με φως κατάλληλο για διάβασμα.

6. Οργανώνουμε την μελέτη μας. Για να μην χάνει πολύ ώρα στη μελέτη χαζεύοντας, βοηθά να φτιάχνουμε λίστα με τις υποχρεώσεις και να τα σβήνουμε, ώστε να νιώθει πως κατακτά στόχους και να αυξάνεται η αυτοπεποίθηση του. Επίσης, πριν ξεκινήσει, φροντίζουμε να έχει δίπλα όλα τα βιβλία/τετράδια/φωτοτυπίες και 2-3 ξυσμένα μολύβια για να μην σηκώνεται συνέχεια.

7. Οριοθετούμε τον χρόνο μας. Αν το παιδί ξέρει να λέει την ώρα, του βάζουμε ρολόι στο δωμάτιο, αν όχι βάζουμε ξυπνητήρι στο κινητό ή του δείχνουμε τι θα λεει ο δείκτης όταν πρέπει να έχει τελειώσει. Ετσι, θα κατακτηθεί η αυτορρύθμιση και σιγά σιγά θα καταλάβει πόσος χρόνο χρειάζεται για να μελετήσει.

8. Δεν προτρέχουμε. Σε γνωστικό επίπεδο, βασικότατος στόχος της Α’ Δημοτικού είναι η εκμάθηση του μηχανισμού ανάγνωσης και γραφής. Τα παιδιά διδάσκονται τα γράμματα με την σειρά μέχρι τα Χριστούγεννα και μετά τις γιορτές μπαίνουν μερικά βασικά στοιχεία γραμματικής και λίγο μεγαλύτερα κείμενα. Είναι αλήθεια πως αρκετά παιδιά ήδη διαβάζουν σε ικανοποιητικό επίπεδο, αλλά η διδασκαλία απευθύνεται στον μέσο όρο, οπότε δεν ωφελεί να διαβάζετε τα παρακάτω. Ένα παιδί που ξέρει το μάθημα, βαριέται ευκολότερα και είναι πιθανότερο να μην έχει όρεξη να ασχοληθεί, να κάνει φασαρία ή να πετάγεται διαρκώς λέγοντας τις απαντήσεις.

9. Δεν συγκρίνουμε το παιδί με άλλα παιδιά. Κάθε παιδί έχει τα δικά του δυνατά και αδύνατα σημεία, οπως και τον προσωπικό ρυθμό κατάκτησης δεξιοτήτων. Δεν συγκρίνουμε το παιδί με αδέρφια ή συνομηλίκους παρά μόνο με τον εαυτό του, ούτε μιλάμε για αυτό σε άλλους, βάζοντας ταμπέλες, νομίζοντας ότι δεν καταλαβαίνει. Σε αυτές τις ηλικίες, κάθε μέρα το παιδί κατακτά νέες κορυφές, οπότε δεν χρειάζεται να θέτουμε ίδιους στόχους για όλους, αλλά να αναζητούμε την φόρμουλα που θα δουλέψει για το κάθε μικρό μαθητή.

10. Δεν υπερβάλουμε. Ιδανικά, τα παιδιά της Α΄δημοτικού, δεν πρέπει να μελετούν πάνω από 30- 60 λεπτά/ημέρα για το σύνολο των μαθητικών τους υποχρεώσεων.  Φυσικά, κάθε παιδί είναι διαφορετικό και η απαιτούμενη ώρα μπορεί να διαφέρει σημαντικά από παιδί σε παιδί. Ωστόσο, αν η καθημερινή μελέτη κρατάει πολύ, το θέμα πρέπει να συζητηθεί με  τους δασκάλους για να βρεθούν λύσεις. Είναι σημαντικό να μην κουράζεται ή βαριέται στο καθημερινό διάβασμα, ώστε να αποκτήσει καλές συνήθειες μελέτης.

11. Συγκρατούμε το άγχος μας. Όλοι οι γονείς αγχώνονται πολύ με το άγνωστο νέο κεφάλαιο της ζωής των παιδιών τους αλλά είναι σημαντικό να διατηρούν την ψυχραιμία τους και τις απαιτήσεις τους σε ρεαλιστικά επίπεδα. Ο εκνευρισμός είναι ανθρώπινος, ειδικά αν το παιδί αντιδρά ή ο χρόνος πιέζει, γιαυτό είναι απαραίτητο η μελέτη να ξεκινά όταν οι συνθήκες είναι καλές. Σε κάθε περίπτωση να θυμάστε ότι η έντονη πίεση προς το παιδί, δεν φέρνει καλύτερα αποτελέσματα αλλά προκαλεί άγχος και φόβο που δεν είναι πάντα εμφανή. Όσο πιο ήρεμοι και σταθεροί στην οργάνωση της μελέτης είναι οι γονείς, τόσο καλύτερα θα αποδώσουν τα παιδιά σε μακροπρόθεσμη βάση.

12. Ακούμε το παιδί. Πολλά παιδιά δεν θέλουν να διαβάσουν για ποικίλους λόγους:μαθησιακά προβλήματα, αδιάγνωστα προβλήματα υγείας π.χ μυωπία που προκαλεί πονοκεφάλους, προβλήματα στο σπίτι ή το σχολείο, άγχος. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να σεβόμαστε το παιδί και να δεχόμαστε όσα λέει. Για παράδειγμα, αν παραπονιέται ότι πονάει κάπου, προσφέρουμε εναλλακτικές π.χ παυσίπονο ή να ξαπλώσει, ώστε να καταλάβουμε αν όντως έχει κάτι ή απλώς υπεκφεύγει. Έχουμε ανοιχτά τα ραντάρ μας για αλλαγές στην συμπεριφορά, συζητάμε με τους δασκάλους και πριν βάλουμε την ταμπέλα του αδιάφορου στο παιδί, καλό είναι να σιγουρευτούμε ότι δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.

Καλή σχολική χρονιά σε μαθητές, δασκάλους και γονείς!