Τα σχολεία κάνουν διακοπές, η γνώση και η μάθηση ποτέ!

Τα σχολεία τελειώνουν, σε λίγες μέρες το κουδούνι θα χτυπήσει για τελευταία φορά και θα έρθει η ώρα της ανεμελιάς και της ξεκούρασης. Οι μαθητές όλων των βαθμίδων και των τάξεων  θα αναζητήσουν διάφορους τρόπους ξεκούρασης και διασκέδασης, άλλες φορές εποικοδομητικούς, τις περισσότερες όμως όχι και τόσο. Είναι βέβαιο, πως δεν θα λείψει από κανέναν το παιχνίδι, η βόλτα, τα μπάνια στη θάλασσα,  τα ξενύχτια και ό,τι άλλο μπορεί ένα παιδί ή ένας νέος να κάνει για να περάσει το χρόνο του “χαλαρά”.

Έτσι, είναι φυσικό οι γονείς, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές να σκέφτονται ότι είναι χαμένος χρόνος το καλοκαίρι, χρόνος αποχής από τις διαδικασίες της μάθησης αλλά και της ουσιαστικής γνώσης. Φυσικά,  είναι γνωστά σε όλους μας τα βιβλία των επαναλήψεων για τους μικρούς  μπόμπιρες του δημοτικού, αλλά δυστυχώς αυτή η τακτική δεν λειτουργεί στα μεγαλύτερα παιδιά., Τα μικρότερα σε ηλικία παιδιά μπορείς να τα πείσεις να ασχοληθούν με αυτά τα επαναληπτικά βοηθήματα, αλλά οι έφηβοι είναι λογικό να μη βρίσκουν κανένα ενδιαφέρον σε βιβλία και σε εγχειρίδια επανάληψης. 

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Νομίζω πως υπάρχουν λύσεις στα προβλήματα αυτού του είδους, αν σκεφτούμε πως η μάθηση και η γνώση δεν επιτυγχάνεται μόνο μέσω της μελέτης και της ανάγνωσης των σχολικών εγχειριδίων, αλλά με άλλους πολλούς και διάφορους τρόπους. Μπορούμε να δούμε μερικούς απ αυτούς, πρώτα απ’ όλα όμως καλό θα ήταν να διευκρινίσουμε πως τα παιδιά μας κερδίζουν γνώσεις και από απλές και καθημερινές διαδικασίες, όπως από μία συζήτηση γενικού περιεχομένου, στην οποία μπορούμε να τα εντάξουμε, από μια είδηση που μπορούμε να σχολιάσουμε μαζί τους και από κάποιες άλλες δραστηριότητες που θα δούμε παρακάτω. Όλα αυτά ίσως κάνουν το παιδί να σκεφτεί κάποια πράγματα και να προβληματιστεί λίγο παραπάνω.

Κάπου εδώ θα πρέπει να αναφέρω την κριτική σκέψη, πάντα επιθυμούσα να μου δοθεί η ευκαιρία να μιλήσω λίγο γι’ αυτό. Δεν είναι καλό να εστιάζουμε μόνο στην στείρα γνώση, πρέπει ως γονείς και εκπαιδευτικοί να επιδιώκουμε το παιδί μας, όχι μόνο να μαθαίνει νέα πράγματα, αλλά να μπορεί να ξεχωρίζει τι είναι χρήσιμο και τι όχι, τι είναι καλό και τι κακό, τι σωστό και τι λάθος, ώστε να μπορέσει αργότερα να κάνει τις κατάλληλες επιλογές για το μέλλον του.  και ναι όλα αυτά επιτυγχάνονται με την κριτική σκέψη.

Κάπως έτσι φτάνουμε στο ζητούμενο του καλοκαιριού: πώς μπορούμε να δείξουμε σε ένα παιδί να σκέφτεται κριτικά, πώς μπορούμε να το κάνουμε να κερδίσει γνώσεις χωρίς στην ουσία να μελετήσει, να δει, να συγκρίνει να σχολιάσει, να αποφασίσει; Οι λύσεις είναι πολλές και συνδυάζουν  τη σκέψη, τη γνώση και τη δημιουργική απασχόληση.

Θα μπορούσατε να οργανώσετε βραδιές κινηματογράφου, παρακολουθώντας ίσως μία ταινία μαζί του, δίνοντας του κάποιες επιλογές να διαλέξει, μπορείτε να καθοδηγήσετε τη διασκέδασή του προς ένα πιο ουσιαστικά ψυχαγωγικό δρόμο, και μπορείτε να το κάνετε μαζί του. Έτσι και δημιουργικό χρόνο θα του χαρίσετε και θα περάσετε και εσείς οι ίδιοι χρόνο με το παιδί. Το καλοκαίρι σε όλα τα μέρη της Ελλάδας περιοδεύουν πολλοί θίασοι με αρκετά αξιόλογες παραστάσεις, μια καλή ιδέα είναι να διαλέξετε και να του προτείνετε να παρακολουθήσει κάποια, ακόμη και οι συναυλίες διάφορων καλλιτεχνών μπορούν να αποτελέσουν δημιουργική απασχόληση.

Η επόμενη ομάδα επιλογών, αφορά τις μέρες των διακοπών μακριά από τη βάση μας. Εδώ θα ήθελα να θυμίσω πως η Ελλάδα και όχι μόνο απαριθμεί δεκάδες επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους σε όλο το πλάτος και το εύρος της, οπότε άλλη μια ιδέα είναι η επίσκεψη σε τέτοιους χώρους και μουσεία ή γκαλερί. Όλα αυτά βέβαια μπορούν  να συμβαίνουν με προτροπή και παρακίνηση, με βάση κάποιο ερέθισμα που θα κάνουν το ίδιο το παιδί να θέλει να τα επισκεφθεί. Με το ζόρι δεν μπορεί να γίνει τίποτα.

Η τελευταία επιλογή που μπορώ να προτείνω, είναι η ανάγνωση, η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων και όχι μόνο, ανάγνωση εφημερίδων, περιοδικών με λιγάκι ίσως πιο «ψαγμένα» θέματα, διαφορετικά από τα ποικίλης ύλης που κυκλοφορούν ευρέως. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η ελεύθερη διαδικασία της ανάγνωσης, ξεκουράζει και ταξιδεύει το μυαλό, δίνει σε κάποιον τη δυνατότητα να οξύνει τη φαντασία του και πολλές φορές την αφετηρία να ανακαλύψει πρωτόγνωρες εμπειρίες και καταστάσεις. Αυτή η επιλογή μπορεί να αποτελέσει και ερέθισμα και αφορμή για να πραγματοποιηθούν και όλες οι προηγούμενες δραστηριότητες. Μέσα λοιπόν από την επαφή με τις τέχνες στην ουσία και ίσως και λίγο με την επιστήμη μπορεί να αποκτήσει ένας νέος τις πηγές και τις βάσεις για περαιτέρω αναζήτηση και προβληματισμό σε πολλά  και διάφορα θέματα.

Κλείνοντας, θεωρώ πως είναι σημαντικό πάνω και πέρα απ’ όλα να βρίσκεστε κοντά στα παιδιά σας, να συζητάτε όχι μόνο τα προβλήματα σας προς αυτά, αλλά και θέματα γενικού ενδιαφέροντος και επικαιρότητας που αποτελούν έναυσμα δημιουργικών και πνευματικά επικερδών συζητήσεων. Όσο για το καλοκαίρι, καλό είναι να τους επιτρέψετε να ξεκουραστούν ουσιαστικά και να τους δείξετε τρόπους να αγαπήσουν την γνώση σε κάθε της μορφή.