Αποτυχία στις πανελλήνιες: και τώρα τι;

Οι Πανελλήνιες μπαίνουν στο μυαλό των μαθητών, από πολύ νωρίς. Από το δημοτικό ακόμα, τα παιδιά διαβάζουν και αγωνιούν, προσδοκώντας να μαζέψουν όσα περισσότερα εφόδια μπορούν. Οι γονείς αγωνιούν, οι δάσκαλοι πιέζουν, όλοι αναπαράγουν τους μύθους των Πανελλήνιων. Έτσι, τα παιδιά θεωρούν ότι η επιτυχία είναι μονόδρομος και η αποτυχία καταδίκη.

Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική. Οι τεράστιες προσδοκίες που συνοδεύουν κάθε υποψήφιο, τον γεμίζουν με άγχος, με αποτέλεσμα να έχει ψυχολογικά σκαμπανεβάσματα. Έτσι, όσο περνά ο καιρός και η κούραση μεγαλώνει, ο μαθητής εξαντλείται ψυχολογικά και η αποτυχία γίνεται πιθανότερη.

Συχνά, η αποτυχία δεν είναι αποτέλεσμα μόνο ελλιπούς προετοιμασίας αλλά και της έντονης πίεσης. Ένας αγχωμένος υποψήφιος είναι πιθανό να μη μπορεί να θυμηθεί τον σωστό τρόπο για να γράψει πηγή στην Ιστορία, ούτε να βρει επιχειρήματα για την Έκθεση, παρότι έχει εξασκηθεί δεκάδες φορές. Φυσικά, από την απογοήτευση δεν ξεφεύγουν ούτε τα παιδιά που για τους χ, ψ λόγους δεν προετοιμάστηκαν καλά και το ήξεραν. Αραγε, μπορούμε να κάνουμε κάτι;

Τι μπορεί να κάνει ο υποψήφιος;

1. Η αποτυχία δεν σημαίνει ότι είσαι αποτυχημένος. Όποιος αποτυγχάνει σε μια εξέταση, δεν σημαίνει ότι θα αποτυγχάνει για πάντα ή ότι δεν είναι ικανός ή έξυπνος.

2. Το Πανεπιστήμιο δεν είναι μονόδρομος. Υπάρχουν αρκετοί διέξοδοι αρκεί να ξέρουμε τι θέλουμε και πως να το επιτύχουμε.

3. Η επανάληψη είναι μητέρα της μάθησης. Δεν είναι τραγωδία αν χρειαστεί να ξαναδώσεις! Ξεκουράσου, ανασκουμπώσου, κάνε αυτοκριτική. Τι έφταιξε; Τι θα μπορούσα να είχα κάνει διαφορετικά; Ποιος μπορεί να με βοηθήσει; Ήθελα όντως να περάσω ή προσπάθησα γιατί αυτό “έπρεπε” να κάνω;

4. Αξιολόγησε την κατάσταση. Το πρόβλημα είναι ότι δεν πέρασα πουθενά, ότι δεν περνάω στις τρεις πρώτες επιλογές ή ότι δεν περνάω στην μια και μοναδική που επιθυμούσα; Μου αρκούν οι εναλλακτικές ή θα επιμείνω στον αρχικό στόχο; Μήπως η σχολή που πέρασα δεν είναι κακή επιλογή;

5. Μείνε ασυμβίβαστος. Αν θέλεις να γίνεις ψυχολόγος, όχι μη πας Νηπιαγωγών επειδή αυτό πιάνεις. Αν θες να μπεις Πολυτεχνείο, όχι η Λογιστική δεν είναι καλή επιλογή και ας έχει ο θείος Κώστας έτοιμο γραφείο.

6. Σκέψου ρεαλιστικά. Αν χρειαστεί να ξαναδώσεις, ουσιαστικά δε χάνεις τίποτα. Μέχρι να αρχίσουν  οι φίλοι την εξεταστική του 2ου εξάμηνου, εσύ θα τελειώνεις Πανελλήνιες. Δεν είναι δα και καταστροφή!

7. Σκέψου μακροπρόθεσμα. Μην επικεντρωθείς στο ότι όλοι οι φίλοι θα πάνε σε άλλες πόλεις ή ότι θα γλεντάνε όλη μέρα. Πρώτον, αν θες να σπουδάσεις μόνο για να γλεντάς μάλλον έχεις λάθος κίνητρο. Δεύτερον, μπορείς να ακολουθείς στα γλέντια: πλέον είσαι ενήλικος, δεν έχεις μισή μέρα σχολείο και είσαι πιο στοχοπροσηλωμενος. Δεν είναι ανάγκη να φέρεσαι σαν βαριόμοιρος έγκλειστος, ούτε να ζηλεύεις την ανεμελιά των άλλων.

8. Η αποτυχία δεν σε καθορίζει. Η αποτυχία στις Πανελλήνιες δε θα αφήσει ανεξίτηλο σημάδι πάνω σου και κανείς δε θα ασχοληθεί, αν εσύ δεν ασχοληθείς. Όλοι αποτυγχάνουμε και βιώνουμε αρνητικά συναισθήματα, δεν είναι κακό. Κλάψε, θρήνησε, νιώσε τα αρνητικά συναισθήματα και μετά βρες τρόπους να σηκωθείς, Κάθε αποτυχία είναι μια εμπειρία και η διαχείριση της εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς. Αντιμετώπισε την αποτυχία ως ένα βήμα προς την επιτυχία και θυμήσου: η μεγαλύτερη επιτυχία είναι να ζήσεις την ζωή σου, όπως θέλεις ΕΣΥ. Είναι μια και υπέροχη, μην την σπαταλήσεις, επειδή απογοητεύτηκες ή φοβήθηκες.

9. Στοχοπροσηλώσου. Αφού ξεκουραστείς και ηρεμήσεις, κατέγραψε όλες τις εναλλακτικές σου, κανε την αυτοκριτική σου και βρες τον νέο σου στόχο.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

1. Δείξτε ψυχραιμία. Πολλοί γονείς θεωρούν υψίστης σημασίας τις Πανελλαδικές και έτσι τα παιδιά τρέμουν την αποτυχία για να μην τους απογοητεύσουν. Πολύ πριν τις εξετάσεις, αλλά κυρίως μετά, οι γονείς πρέπει να δείξουν ότι συμπαραστέκονται και ότι δεν θεωρούν καταστροφή την αποτυχία.

2. Μείνετε ήρεμοι. Πολλά παιδιά φοβούνται τον θυμό ή την απογοήτευση των γονιών τους και δεν θέλουν να ακούσουν το κλασικό “τόσα λεφτά ξόδεψα και εσύ απέτυχες!”. Όσο στεναχωρημένοι και αν είστε, το παιδί είναι περισσότερο, οπότε αν θέλετε να βοηθήστε, διαχειριστείτε τα συναισθήματα σας εγκαίρως.

3. Αντιμετωπίστε την αποτυχία ως μάθημα. Βοηθήστε το παιδί να εντοπίσει τι έφταιξε: ελλιπής προετοιμασία; μη ρεαλιστικοί στόχοι; υπερβολικό άγχος; κούραση; κακή οργάνωση χρόνου; μη αποτελεσματικοί καθηγητές; κακοτυχία; όλα τα παραπάνω; Μετά, οργανώστε μαζί του πλάνο για το τι μπορεί να κάνει από τούδε και στο εξής.

4. Μιλήστε ειλικρινά. Είναι εύλογο να εκφράσετε μια απογοήτευση ή στεναχώρια, αλλά προέχει να δείξετε ότι η αποτυχία είναι προσωρινή και ότι θα την αξιοποιήσετε για να έρθει καλύτερο αποτέλεσμα την επόμενη φορά. Δείξτε έμπρακτα ότι δεν θεωρείτε το παιδί χαζό ή αποτυχημένο και μην το αφήσετε να μπει σε έναν φαύλο κύκλο αυτο- αμφισβήτησης. Διαβεβαιώστε το ότι η αγάπη και η στήριξη προς αυτό είναι δεδομένη και ανεξάρτητη από τις αποτυχίες του.

5. Δώστε του χρόνο. Αφήστε το παιδί να ξεκουραστεί, να χαλαρώσει και να ανασυγκροτηθεί. Το άγχος και η κούραση είναι πάντα κακοί σύμβουλοι! Αν θέλετε να δώσετε συμβουλές, αφήστε να φύγει η ένταση των πρώτων ημερών και επιδιώξετε ήρεμο διάλογο σε πλαίσιο υποστήριξης, όχι κήρυγμα.

6. Διερευνήστε τις επιλογές. Κάντε έρευνα για ιδιωτικά και δημόσια ΙΕΚ, για το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, τα Ιδιωτικά Κολέγια, τα ΕΠΑΣ, τις σπουδές στο εξωτερικό, τις Ανώτερες σχολές Χορού, Δραματικής Τέχνης ή Μουσικής. Βοηθήστε το παιδί να επιλέξει αν τον ενδιαφέρουν οι εναλλακτικές ή επιθυμεί να ξαναπροσπαθήσει.

7. Μην εστιάζετε στα χρήματα. Τα φροντιστηριακά έξοδα είναι υψηλά και συχνά οι γονείς κάνουν αιματηρές θυσίες για να αντεπεξέλθουν. Λογικό είναι λοιπόν να μην θέλουν να τα ξαναδώσουν, αλλά μη γεμίσετε ενοχές το παιδί σχετικά με τα χρήματα. Αν δεν υπάρχει οικονομική δυνατότητα, σκεφτείτε λύσεις με κοινωνικά φροντιστήρια, βρείτε καθηγητές που θα δεχτούν να διορθώνουν διαγωνίσματα σε τακτά διαστήματα(χωρίς εβδομαδιαία μαθήματα), οργανώστε το ήδη υπάρχον υλικό, μιλήστε με τους καθηγητές του σχολείου. Το παιδί έχει ήδη διαβάσει την ύλη μια φορά, μπορεί να την ξαναδιαβάσει μόνο του, με βοήθεια από βοηθήματα και δωρεάν διαδικτυακό υλικό.

8. Ανοίξτε την καρδιά σας. Εξομολογηθείτε στα παιδιά δικές σας αποτυχίες, στιγμές που ευχηθήκατε να γυρίζατε τον χρόνο πίσω, στιγμές που ο θυμός σας οδήγησε σε λάθος αποφάσεις. Μιλήστε για τα δικά σας φοιτητικά χρόνια, για την επαγγελματική σας ζωή, για την σημασία που πρέπει ή δεν πρέπει να δίνουμε στα πτυχία. Θυμηθείτε τι θα πει να είσαι 17 χρόνων και απογοητευμένος.

9. Ακούστε τα συναισθήματα του παιδιού. Η αποτυχία στις Πανελλήνιες συχνά παίρνει δραματικές προεκτάσεις από τον κοινωνικό περίγυρο γιαυτό τα παιδιά πανικοβάλλονται προκαταβολικά. Τα παιδιά βιώνουν απογοήτευση, μελαγχολία, πτώση της αυτοεκτίμησης, ηττοπάθεια, τάση για παραίτηση και αδράνεια. Αφήστε το παιδί να σας μιλήσει και αν δείτε ότι η κατάπτωση του είναι έντονη, μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από ειδικό.

10. Μην το βλέπετε εγωιστικά. Συχνά, οι γονείς βλέπουν το παιδί ως καθρέπτη τους ή ως μέσο εκπλήρωσης των δικών τους ονείρων Δεν έχει σημασία τι θέλετε για το παιδί ή αν έχετε στρωμένη δουλειά ή αν θέλετε να γίνει εξίσου πετυχημένο με εσάς. Το παιδί είναι ένας αυτόνομος άνθρωπος και δεν χρειάζεται να προβάλετε πάνω του τις δικές σας επιθυμίες.  

Σε κάθε περίπτωση να θυμάστε: χάθηκε μια μάχη αλλά όχι ο πόλεμος!