Γνωρίζετε το σύνδρομο του μικρού σοφού;

Το σύνδρομο του μικρού σοφού παρατηρήθηκε πρώτη φορά το 1945, από τον Αυστριακό παιδίατρο Hans Asperger που εντόπισε σε κάποιους ασθενείς του μία συγκεκριμένη συμπεριφορά. Ο γιατρός ονόμασε την εν λόγω συμπεριφορά «Αυτιστική ψυχοπάθεια παιδικής ηλικίας» και απο εκείνη την στιγμή δεν έχει σταματήσει η έρευνα γύρω απο αυτήν.

Σήμερα, υπάρχουν δύο απόψεις στον επιστημονικό χώρο για το σύνδρομο αυτό.  Η μια υποστηρίζει πως πρόκειται για ελαφριάς μορφής αυτισμό και η δεύτερη ότι είναι ανεξάρτητη διαταραχή. Σύμφωνα με με την Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία, το Asperger κατηγοριοποιείται στο φάσμα του αυτισμού.

Το άτομο με τον σύνδρομο του μικρού σοφού είναι το ξεχωριστό και ιδιαίτερο παιδάκι που τριγυρνά μόνο του στη σχολική αυλή, παρατηρεί τα δέντρα, τα κτίρια και τα έντομα, είναι μοναχικό και δυσκολεύεται να συσχετιστεί με τα υπόλοιπα παιδιά. Όταν τελικά προσπαθήσει να σχετιστεί με άλλους, έχει ακραίες συμπεριφορές όπως επιθετικότητα, έλλειψη ομαδικότητας και αδυναμία αντίληψης των κανόνων των παιχνιδιών.

Η ιδιαιτερότητα των «μικρών σοφών» είναι ευδιάκριτη από γονείς και εκπαιδευτικούς και η διάγνωση γίνεται συνήθως στη ηλικία των 5 ή 6 ετών, παρόλο που  η συμπτωματολογία ποικίλει. Κάποια παιδιά είναι άριστοι μαθητές, άλλοι καθόλου, αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως όλοι οι «μικροί σοφοί» είναι “εκκεντρικοί” και διαφορετικοί.

Το σύνδρομο Asperger είναι αναπτυξιακή διαταραχή και πλέον χαρακτηρίζεται ως ελαφριάς μορφής και υψηλής λειτουργικότητας αυτισμός. Όμως, παρόλο που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού, διαφέρει από αυτόν καθώς οι άνθρωποι με Asperger έχουν φυσιολογική ανάπτυξη ομιλίας και υψηλή έως ιδιαίτερα υψηλή νοημοσύνη. Επίσης, τα άτομα με Asperger ενώ συνήθως δεν υποφέρουν από μαθησιακές δυσκολίες, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένα μαθησιακά προβλήματα όπως δυσλεξία ή διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Η αιτία του συνδρόμου δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα αλλά θεωρείται συνδυασμός περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων, που συναντάται περισσότερο σε αγόρια από ότι σε κορίτσια.

Τα χαρακτηριστικά της αναπτυξιακής διαταραχής είναι παρόμοια αλλά δεν είναι ίδιας έντασης σε όλους. Ακόμη, συχνό φαινόμενο είναι να μην γίνεται εύκολα η διάγνωση κατά τη παιδική ηλικία εξαιτίας της γενικότερης φυσιολογικής ανάπτυξης αλλά και της υψηλή ευφυίας των παιδιών.

Τα χαρακτηριστικά των ασθενών με Asperger είναι τα εξής:

• Δυσκολία σύναψης φιλικών σχέσεων παρά την επιθυμία για αυτές.
• Μοναχικότητα και διαφορετικότητα του παιχνιδιού.
• Δυσκολία αντίληψης των κανόνων κοινωνικής συμπεριφοράς και της μη λεκτικής επικοινωνίας
• Έλλειψη χιούμορ και δυσκολία αντίληψης των αστείων, της ειρωνείας και του μεταφορικού λόγου.
• Υπερευαισθησία στους ήχους και τις μυρωδιές
• Αισθητηριακές δυσκολίες όπως μειωμένη επίγνωση της θέσης τους στο χώρο, γιαυτό δυσκολεύονται όταν καλούνται να αποφύγουν εμπόδια ή να κρατήσουν αποστάσεις
• Σχολαστική και επαναλαμβανόμενη ενασχόληση με συγκεκριμένα ενδιαφέροντα
• Εμμονή στη ρουτίνα και έντονες αντιδράσεις στην πιθανότητα αλλαγής της

 Η θετική πλευρά του Asperger

Το Asperger, αν μη τι άλλο, προσφέρει έναν ιδιαίτερο και διαφορετικό τρόπο σκέψης ο οποίος δεν είναι απαραίτητα αρνητικός. Άλλωστε, έχει αποδειχθεί ότι με την κατάλληλη βοήθεια και εκπαίδευση, τα άτομα με Asperger μαθαίνουν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις δυνατότητες τους. Ένας τέτοιος άνθρωπος ήταν και ο Μότσαρτ, που ξεπέρασε τους περιορισμούς του και θριάμβευσε στον τομέα του. Φυσικά, δεν είναι το μόνο παράδειγμα.  

Οι άνθρωποι με Asperger είναι:

• Παθιασμένοι και πιστοί
• Ανεξάρτητοι
• Αυτάρκεις
• Επίμονοι και στοχοπροσηλωμένοι

Ακόμη, διαθέτουν:

• Οπτική σκέψη
• Ικανότητα υψηλού επιπέδου απομνημόνευσης
• Εξαιρετικές ακαδημαϊκής ικανότητες
• Ικανότητα απόλυτης τήρησης των κανόνων
• Διαφορετικότητα στη σκέψη

Η Διάγνωση

Η διάγνωση του Asperger  γίνεται μετά από εξειδικευμένη αξιολόγηση των συμπτωμάτων. Ο ειδικός θα εξετάσει τα συμπτώματα, το ιστορικό, τα μοτίβα της συμπεριφοράς του ατόμου, τον τρόπο που αλληλεπιδρά και επικοινωνεί με τους γύρω του και την ψυχολογική του κατάσταση. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι και δεν έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά .Για αυτό τον λόγο, δεν υπάρχει μία θεραπεία πανάκεια για όλους, αλλά απαιτείται εξατομικευμένη θεραπευτική αγωγή για τον εκάστοτε θεραπευόμενο, βασισμένη στις ανάγκες του.

Τέλος, η διαδικασία ανατροφής ενός παιδιού με Asperger πρέπει να γίνεται με καθοδήγηση από ειδικούς και ειδική μέριμνα για το παιδί. Αναμφίβολα, απαιτείται εξειδικευμένη καθοδήγηση προς τους γονείς, ώστε να μπορέσουν να δώσουν τις κατάλληλες βάσεις στα παιδιά τους. Μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι με Asperger γίνονται καθόλα λειτουργικοί ενήλικες με απόλυτα φυσιολογική ζωή.